Alergeny – nowe odstępstwo w znakowaniu? Czy kwas behenowy z nasion gorczycy zostanie wpisany do zał. II rozp. 1169/2011? Opinia EFSA.

WPROWADZENIE

Poprawne znakowanie żywności informacją o obecnych w niej alergenach jest kluczowe dla zapewnienia bezpieczeństwa konsumentów. Nawet śladowe ilości niektórych alergenów mogą stanowić poważne zagrożenie dla zdrowia, prowadząc do wstrząsu anafilaktycznego. Z tego względu przepisy prawa żywnościowego ustanawiają szczegółowe wymogi w zakresie deklarowania tzw. składników alergennych (obejmujących również składniki wywołujące reakcje nietolerancji), a są one zawarte w rozporządzeniu 1160/2011 w sprawie informacji dla konsumentów[1].

Chodzi w szczególności o obowiązek:

• deklarowania wszelkich składników lub substancji pomocniczych w przetwórstwie wymienionych w załączniku II (ww. rozporządzenia) lub uzyskanych z substancji lub produktów wymienionych w tym załączniku, powodujących alergie lub reakcje nietolerancji, użytych przy wytworzeniu lub przygotowywaniu żywności i nadal obecnych w produkcie gotowym, nawet jeżeli ich forma uległa zmianie oraz
• wyróżniania ww. składników/substancji spośród innych składników w wykazie.

W załączniku II do Rozporządzenia 1169/2011 wymieniono 14 alergenów, a wśród nich jest gorczyca i produkty pochodne. Niektóre składniki pochodzące od alergenów nie są objęte wymogiem deklaracji z uwagi na brak właściwości alergizujących (np. całkowicie rafinowany olej sojowy wytworzony z soi – alergenu).

Komisja Europejska (KE) zwróciła się do EFSA (Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności) o naukową ocenę w sprawie ryzyka wystąpienia reakcji alergicznej w wyniku spożycia emulgatorów wytwarzanych z kwasu behenowego z nasion gorczycy, w związku z wnioskiem firmy DuPont Nautrition Biosciences Aps o stosowanie odstępstwa na mocy art. 21.2 rozporządzenia 1169/2011. Artykuł ten dotyczy aktualizowania załącznika II przez KE na drodze wydania aktu wykonawczego:

„Aby zapewnić konsumentom lepszą informację i uwzględnić najnowszą wiedzę naukową i techniczną, Komisja systematycznie analizuje i w razie potrzeby uaktualnia wykaz w załączniku II w drodze aktów delegowanych zgodnie z art. 51.”

Konkluzje EFSA

Kwas behenowy jest stosowany do wytwarzania niektórych emulgatorów stanowiących dozwolone dodatki do żywności (na mocy rozporządzenia 1333/2008[2]), w tym mono- i diglicerydów kwasów tłuszczowych oraz ich estrów. Dodatki te można stosować w wielu kategoriach żywności, np. w wybranych produktach mlecznych, dżemach i marmoladach, wyrobach kakaowych i czekoladowych, mlekach dla niemowląt, żywności dla dzieci.

KE zwróciła się do EFSA o przeanalizowanie, w ramach opinii, m.in. uwag zgłoszonych przez niemiecki urząd odnoszących się do:

• maksymalnej ilości białka gorczycy, jaką można spożyć jednorazowo z emulgatorów wytwarzanych na bazie kwasu behenowego (E470a, E471 i E477) oraz
• minimalnej obserwowanej dawki wywołującej reakcje alergiczne (tzw. MOED) u osób uczulonych na gorczycę.

Eksperci panelu NDA EFSA stwierdzili, że na podstawie dostępnych informacji i danych jest bardzo mało prawdopodobne (prawdopodobieństwo ≤1%), aby doustne spożycie emulgatorów wytwarzanych przy użyciu kwasu behenowego z nasion gorczycy (tj. E470a, E471 i E477) wywołało reakcję alergiczną (u osób uczulonych na gorczycę), przy uwzględnieniu proponowanych warunków stosowania.

ZNACZENIE DLA FIRM

Ww. wniosek EFSA pozwala przypuszczać, że prawdopodobne jest przyjęcie przez KE odstępstwa od wymogu deklarowania alergenu – gorczycy – w odniesieniu do ww. emulgatorów otrzymywanych z kwasu behenowego. Ta kwestia będzie zapewne przedmiotem dyskusji w trakcie nadchodzących spotkań stałego komitetu KE – PAFF (Stały Komitet ds. Roślin, Zwierząt, Żywności i Pasz), podczas których projekt aktu wykonawczego (zmieniającego załącznik II) powinien być poddany pod głosowanie. Jeśli opisana zmiana zostanie opublikowana, nie będzie trzeba oznaczać wspomnianych emulgatorów odniesieniem do gorczycy, co jednocześnie oznacza konieczność zmiany dotychczasowych etykiet produktów zawierających je w swoim składzie.

Autorka: Joanna Olszak, Doradca ds. Prawa Żywnościowego IGI FOOD LAW

O zasadach deklarowania alergenów będziemy rozmawiać 7-8  listopada podczas

IV Jesiennej Szkoły Prawa Żywnościowego

WPROWADZENIE DO PRAWA ŻYWNOŚCIOWEGO

Idealne wprowadzenie dla początkujących i aktualizacja wiedzy dla ekspertów.

ZAPRASZAMY

ZOBACZ PROGRAM I ZGŁOŚ SIĘ TUTAJ

[1] Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011 z dnia 25 października 2011 r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności, zmiany rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1924/2006 i (WE) nr 1925/2006 oraz uchylenia dyrektywy Komisji 87/250/EWG, dyrektywy Rady 90/496/EWG, dyrektywy Komisji 1999/10/WE, dyrektywy 2000/13/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, dyrektyw Komisji 2002/67/WE i 2008/5/WE oraz rozporządzenia Komisji (WE) nr 608/2004 (Dz. U. UE. L. z 2011 r. Nr 304, str. 18 z późn. zm.).

[2] Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1333/2008 z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie dodatków do żywności (Dz. U. UE. L. z 2008 r. Nr 354, str. 16 z późn. zm.).