Bisfenol A (BPA) jest substancją wykorzystywaną jako substancja wyjściowa m.in. w produkcji opakowań do żywności (np. butelek i pojemników z tworzyw sztucznych czy wewnętrznych powłok puszek), czyli – z prawnego punktu widzenia – materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością.
Ze względu na to, że niewielkie ilości tej substancji pozostają w wyrobach i mogą migrować do żywności, wpływ BPA na zdrowie człowieka jest od lat przedmiotem debaty naukowej.
W kwietniu 2023 r. Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) opublikował nową opinię bezpieczeństwa dla bisphenolu A, znacznie zmniejszając dotychczasowy (tymczasowy) poziom TDI – tolerowanego dziennego pobrania.
Kwietniowa opinia EFSA bazuje na nowych danych naukowych (m.in. wynikach 2-letniego programu badawczego realizowanego w USA). Na podstawie wszystkich ocenionych dowodów eksperci EFSA ustalili TDI na poziomie 0,2 nanograma (0,2 miliardowych części grama) / kg masy ciała dziennie, zastępując poprzedni tymczasowy poziom 4 mikrogramów (4 milionowe części grama) / kg. Zatem obecne TDI jest około 20 000 razy niższe niż wcześniej.
Zestawiając nowe TDI z szacowanym narażeniem na BPA z dietą uznano, że w przypadku konsumentów o średnim i wysokim narażeniu dochodzi do jego przekroczenia, co może skutkować negatywnym wpływem na ich zdrowie.
EFSA przygotował także nowe raporty dotyczące BPA wspólnie z EMA (European Medicines Agency) oraz niemieckim urzędem BfR (German Federal Institute for Risk Assessment). Co ciekawe, EMA i BfR nie zgadzają się z wnioskami EFSA (w zakresie metodologii i interpretacji badań na zwierzętach oraz metody oceny ryzyka).
Należy oczekiwać, że wnioski EFSA przełożą się na prawnie dopuszczalne limity migracji BPA z materiałów i wyrobów do kontaktu z żywnością, które mogą zostać po raz kolejny zaostrzone. Oznacza to nowe wymogi dla opakowań (badania, deklaracje zgodności itp.). Sytuacja z BPA wydaje się potwierdzać konieczność pilnego zakończenia rewizji przepisów prawa żywnościowego z tego zakresu, tymczasem wiele wskazuje na to, że zostanie ona jednak nieco odsunięta w czasie (na 2025 r.?). W efekcie rewizji może ulec zmianie podejście do przyjmowania wymogów dotyczących materiałów i wyrobów.
Autorka: Joanna Olszak, Doradca ds. Prawa Żywnościowego IGI FOOD LAW
Opinia EFSA dostępna jest TUTAJ