Mikroplastik w żywności – prace UE

Temat zanieczyszczeń żywności mikroplastikiem od kilku lat regularnie pojawia się w agendzie prac różnych instytucji UE.

W 2016 r. Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) opublikował Stanowisko w sprawie „Obecności mikroplastiku i nanoplastiku w żywności, ze szczególnym uwzględnieniem owoców morza” (ang. Presence of microplastics and nanoplastics in food, with particular focus on seafood, 10.2903/j.efsa.2016.4501).

WPROWADZENIE

Nie ma jednolitej i uznanej na arenie międzynarodowej definicji mikroplastiku. Dla celów swojego Stanowiska EFSA przyjął, że mikroplastik to heterogeniczna mieszanina o różnych kształtach materiałów określanych jako fragmenty, włókna, sferoidy, granulki, płatki, kuleczki występujące w zakresie w zakresie 0,1 –5,000 µm.

W Stanowisku z 2016 r EFSA stwierdza m.in., że wyniki eksperymentów wskazują, iż potencjalnie jest to możliwe, że mikroplastik przenoszony jest pomiędzy poziomami troficznymi. Przewód pokarmowy organizmów morskich zawiera największe ilości mikroplastiku, jednak te części zwykle usuwane są przed spożyciem. Natomiast w przypadku skorupiaków takich jak małże ta część jest spożywana. Ostrożny szacunek narażenia na mikroplastiki po spożyciu porcji małży (225 g) wynosiłby 7 µg plastiku. Generalnie zgodnie z ww. Stanowiskiem dane na temat występowania i toksyczności tych materiałów po ich spożyciu są niewystarczające do przeprowadzenia pełnej oceny ryzyka.

W 2018 r. Wspólne Centrum Badawcze (Joint Research Center) opracowało podsumowanie aktualnej sytuacji z uwzględnieniem kwestii naukowych i legislacyjnych [dostępne TUTAJ]

Instytucje UE dbające o zdrowie i bezpieczeństwo konsumentów podkreślają konieczność analizy dodatkowych danych, opracowania metod detekcji a od strony konsumenckiej – być może wyznaczenia poziomów dopuszczalności, których obecnie w przepisach prawa żywnościowego brak.

Z raportu Eurobarometer z 2019 roku “Food safety in the EU” wynika, że średnio w UE 48% konsumentów słyszało o mikroplastiku a 21% twierdzi, że martwi ich mikroplastik w żywności.

Aktualnie EFSA szykuje się do rozpoczęcia prac nad dokładnym zbadaniem problemu. W dniach 8-9 czerwca, w Lizbonie, odbędzie się 25 Kolokwium Naukowe EFSA zatytułowane „Skoordynowane podejście do oceny zagrożeń dla zdrowia ludzi związanych z mikro- i nanoplastikami w żywności” (ang. „A coordinated approach to assess the human health risks of micro- and nanoplastics in food”).

Abstrakty dotyczące zagadnienia, mogą być przesyłane do EFSA jeszcze przez 10 dni do 31 stycznia. Muszą one odnosić się do jednego z następujących tematów:

• rozwój metod analitycznych dla mikro- i nanoplastików
• rozwój w zakresie oceny narażenia ludzi na mikro- i nanoplastiki
• rozwój w zakresie identyfikacji i charakteryzacji zagrożeń dla mikro- i nanoplastów
• kwestie rozumienia postrzegania przez konsumentów mikro- i nanoplastików w żywności

Następnie w Lizbonie odbędą się dyskusje o charakterze naukowym dotyczące dwóch podstawowych kwestii:

1. Ocena ryzyka: jakie braki w danych należy wypełnić, aby umożliwić ocenę ryzyka dla zdrowia?
2. Społeczeństwo: co powoduje obawy społeczne i co może pomóc zrozumieć postrzeganie ryzyka przez ludzi?

Uwaga! Istnieje możliwość wzięcia udziału w konferencji. Rejestracja online rusza w lutym br.

ZNACZENIE DLA FIRM

Ze względu na duże zainteresowanie tematem instytucji UE, można się spodziewać, że w niedługim czasie powstanie nowa inicjatywa legislacyjna odnosząca np. do poziomu zawartości mikro- i nanoplastiku w żywności. Tempo prac nad nią i szczegółowe wymagania będą zależały od wyników prac naukowych i związanej z nimi analizy ryzyka.

Autor: Izabela Tańska, Doradca ds. Prawa Żywnościowego IGIFC

izabela.tanska@igifc.pl 

Masz pytanie dotyczące prac instytucji EU nad nowymi zagadnieniami i przepisami prawa żywnościowego? Napisz do nas: igifc@igifc.pl