powrót do Aktualności
Unia Europejska jest wiodącym producentem, konsumentem i eksporterem oliwy z oliwek (produkuje około 67 % światowej oliwy z oliwek). Około 4 miliony hektarów, głównie w krajach śródziemnomorskich UE, jest przeznaczonych pod uprawę drzew oliwnych. Z kolei Włochy i Hiszpania są największymi konsumentami tego produktu w całej Unii, przy czym największe spożycie w przeliczeniu na mieszkańca przypada na Grecję (ok. 12 kg rocznie!).
Trudno się zatem dziwić, że oliwa z oliwek jest jedną z tych kategorii żywności, które mają szczegółowe regulacje w zakresie jakości handlowej. Znajdziemy w nich m.in. definicje poszczególnych rodzajów oliwy z oliwek i oliwy z wytłoczyn z oliwek, a także odpowiednie metody analiz (do stosowania przez organy kontrolne), zasady znakowania i pakowania. Dla oliwy te regulacje zmieniły się w ostatnim czasie.
Istnieje osiem różnych kategorii oliwy z oliwek i oliwy z wytłoczyn z oliwek:
Jednak – co kluczowe – nie wszystkie ww. kategorie oliwy można sprzedawać konsumentom. Na poziomie detalicznym można kupić wyłącznie oliwę z oliwek najwyższej jakości z pierwszego tłoczenia, oliwę z oliwek z pierwszego tłoczenia, oliwę z oliwek składającą się z rafinowanej oliwy z oliwek oraz oliwy z oliwek z pierwszego tłoczenia i oliwę z wytłoków z oliwek.
Stosując oliwę z oliwek jako składnik żywności należy mieć na uwadze art. 3.2 rozporządzenia 2022/2104[1] zgodnie z którym:
„Wyłącznie oliwy, o których mowa w art. 1 lit. b), mogą być włączane do innych środków spożywczych.”
Oznacza to, że w produktach złożonych może zaleźć się wyłącznie:
Co więcej, powyższe nazwy kategorii oliwy z oliwek stanowią ich nazwy prawne co oznacza, że powinny być podawane w wykazie składników produktu zawierającego ww. kategorie oliwy z oliwek.
Rozporządzenie 2022/2104 wprowadza także np.:
Zmiany przepisów jakościowych poszczególnych kategorii żywności są istotne dla branży spożywczej i trzeba śledzić je na bieżąco (w ostatnim czasie tych zmian było dużo, a zbliżają się kolejne). Wyniki kontroli prowadzonych przez krajowe organy (np. IJHARS) pokazują, że oliwa z oliwek jest jednym z najczęściej fałszowanych środków spożywczych. Stwierdza się również szereg nieprawidłowości w zakresie znakowania tej kategorii.
Autorka: Joanna Olszak, Doradca ds. Prawa Żywnościowego IGI FOOD LAW
[1] Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2022/2104 z dnia 29 lipca 2022 r. uzupełniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1308/2013 w odniesieniu do norm handlowych dotyczących oliwy z oliwek oraz uchylające rozporządzenie Komisji (EWG) nr 2568/91 i rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) nr 29/2012 (Dz. U. UE. L. z 2022 r. Nr 284, str. 1).
