Profile składników odżywczych – opinia EFSA, prace nad zmianą Rozporządzenia 1169/2011

WPROWADZENIE

Kluczowym elementem planowanych zmian dotyczących frontu opakowań żywności ma być wprowadzenie obowiązkowej informacji o wartości odżywczej produktu w postaci schematu lub oznaczenia. Komisja Europejska (KE) przy współudziale zainteresowanych stron pracuje nad konkretną propozycją legislacyjną.

Zmiany te są efektem rewizji przepisów rozporządzenia 1169/2011 w sprawie informacji dla konsumentów, w ramach strategii „Od pola do stołu”.  Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) został poproszony przez KE o wsparcie naukowe niezbędne do opracowania tzw. profili składników odżywczych, które mają być wykorzystane na potrzeby znakowania wartością odżywczą na froncie, w powiązaniu z możliwością stosowania oświadczeń żywieniowych i zdrowotnych.

Zadaniem EFSA było w szczególności wskazanie składników odżywczych i/lub składników żywności, które należy uwzględnić przy tworzeniu ww. profili z uwagi na ich rolę w diecie oraz wpływ (nadmiaru lub niedoboru) na zdrowie Europejczyków. Zawartość takich składników ma docelowo stanowić o tym, jakie oznaczenie żywieniowe otrzyma dany produkt (bardziej lub mniej korzystne) oraz czy będzie mógł być opatrzony oświadczeniami.

Co ustalił EFSA w rekomendacji naukowej?

EFSA dokonał analizy źródeł naukowych (tj. przeglądy i metaanalizy badań na ludziach w zakresie prawidłowego konstruowania diet pod względem żywieniowym, dane z systemu Global Burden of Disease, wytyczne kliniczne, wcześniejsze porady EFSA), jak też uwzględnił priorytety określone przez państwa członkowskie (dotychczasowe rekomendacje żywieniowe). EFSA wziął pod uwagę grupy żywności, które odgrywają ważną rolę w dietach europejskich.

EFSA stwierdził m.in., że:

• ​​Spożycie w diecie nasyconych kwasów tłuszczowych (SFA), sodu i cukrów dodanych/wolnych jest wyższe, a spożycie błonnika i potasu niższe od obecnych zaleceń żywieniowych w większości populacji europejskich. Powyższe wiąże się z niekorzystnymi skutkami zdrowotnymi, dlatego jest zasadne, aby składniki te uwzględnić w modelach profili.
• Można rozważyć uwzględnienie wartości energetycznej żywności, ponieważ zmniejszenie spożycia energii ma znaczenie dla zdrowia publicznego populacji europejskich.
• W modelach profili opartych na grupach/kategoriach żywności całkowity tłuszcz może zastąpić wartość energetyczną w większości grup żywności ze względu na wysoką gęstość energetyczną.
• Niektóre składniki odżywcze mogą być uwzględnione w ramach modeli profili z powodów innych niż ich znaczenie dla zdrowia publicznego (np. w odniesieniu do składników, które mogą stanowić zastępstwo dla innych składników – mających znaczenie dla zdrowia).

ZNACZENIE DLA FIRM

Aktualne prace na poziomie unijnym nad zmianą przepisów rozporządzenia 1169/2011 będą miały bezpośrednie znaczenie dla firm branży spożywczej, a dokładnie dla etykiet produktów przekazywanych konsumentom.  Znakowanie wartością odżywczą na froncie jest z pewnością najważniejszym elementem tych zmian. Wybór składników na potrzeby profili będzie decydował o tym, które produkty mogą będą objęte ograniczeniami (np. w zakresie komunikacji marketingowej), co może być wskazówką i bodźcem do wprowadzania zmian w ich składzie.

Autorka: Joanna Olszak, Doradca ds. Prawa Żywnościowego, IGI Food Law

Z rekomendacją naukową EFSA można zapoznać się tutaj: https://www.efsa.europa.eu/en/efsajournal/pub/7259