Większość producentów żywności przetworzonej dobrze zna artykuł 20 rozporządzenia 1169/2011[1] w sprawie informacji dla konsumentów (nazwa skrótowa), który pozwala na pominięcie niektórych komponentów żywności. Dobrze wiemy: im krótszy, prostszy skład, tym lepszy w oczach konsumentów. Z tego też powodu powyższy artykuł cieszy się takim zainteresowaniem.
Zgodnie z artykułem 20:
„Bez uszczerbku dla art. 21 (znakowanie alergenów) następujące komponenty środka spożywczego nie muszą być uwzględniane w wykazie składników:
a. komponenty składnika, które zostały tymczasowo oddzielone podczas procesu produkcyjnego i później ponownie dodane w ilości nieprzekraczającej ich pierwotnej zawartości;
b. dodatki do żywności i enzymy spożywcze:
i. których obecność w danym środku spożywczym wynika wyłącznie z faktu, że były zawarte w jednym lub w większej liczbie składników takiego środka spożywczego, zgodnie z zasadą przenoszenia, o której mowa w art. 18 ust. 1 lit. a) i b) rozporządzenia (WE) nr 1333/2008, pod warunkiem że nie pełnią one żadnej funkcji technologicznej w produkcie gotowym; lub
ii. które są stosowane jako substancje pomocnicze w przetwórstwie;
c. stosowane w ilościach ściśle niezbędnych nośniki i substancje, które nie są dodatkami do środków spożywczych, lecz są stosowane w taki sam sposób i w tym samym celu co nośniki;
d. substancje, które nie są dodatkami do żywności, lecz są stosowane w taki sam sposób i w tym samym celu co substancje pomocnicze w przetwórstwie i są nadal obecne w produkcie gotowym, nawet w zmienionej formie;
e. woda:
i. jeżeli woda jest użyta podczas procesu produkcyjnego wyłącznie do odtworzenia składnika użytego w postaci skoncentrowanej lub odwodnionej; lub
ii. w przypadku roztworu wodnego, który nie jest zwykle spożywany.
Możliwości pomijania składników jest sporo. Skupmy się jednak na wyróżnionym punkcie, dotyczącym dodatków do żywności i enzymów wnoszonych ze składnikami złożonymi na tzw. zasadzie przenoszenia (carry-over). Takie komponenty, choć obecne w produkcie finalnym, nie muszą być wymienione w wykazie składników. Oczywiście należy spełnić warunek – nie mogą one pełnić funkcji w tym produkcie.
Wszystkich, którzy zadają sobie takie pytania, zachęcamy do lektury wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 8 października 2020 r. VI SA/Wa 1272/20.
Sprawa dotyczyła kilku kwestii związanych ze znakowaniem produktów mięsnych (kabanosów). Organy IJHARS zarzuciły przedsiębiorcy m.in. niezadeklarowanie substancji konserwujących (kwasu sorbowego i sorbinianów), które zostały wniesione wraz z osłonką. W efekcie wymierzono karę pieniężną za wprowadzenie do obrotu artykułów rolno-spożywczych zafałszowanych, choć firma przedstawiała argumenty potwierdzające m.in., że substancje te w ilościach wnoszonych do kabanosów są znacznie mniejsze niż te, które – zgodnie z literaturą – mogłyby pełnić w nich funkcje konserwujące.
Najważniejsze kwestie wskazane przez sąd, które przesądziły o tym, że ocena materiału dokonana przez Urząd nie była wystarczająca:
W opisanym podstępowaniu organy IJHARS nie pochyliły się zatem wystarczająco nad wszystkimi argumentami przedsiębiorcy, nie wzięły pod uwagę niezbędnych kwestii wynikających z przepisów w sprawie dodatków i arbitralnie uznały, że ilość znacząca przesądza o pełnieni funkcji technologicznej, choć nie zostało to przez nie udowodnione.
Analiza ww. wyroku może być dla przedsiębiorców cenną wskazówką co do tego, jakie dowody należy zgromadzić w sytuacji, w której decydujemy się na pominięcie jakiegoś komponentu żywności. Co więcej, stanowi podpowiedź, jakiej analizy powinniśmy oczekiwać od organów urzędowej kontroli żywności, aby mieć szansę na rzetelną dyskusję i sprawiedliwy osąd.
Autorka: Joanna Olszak, Doradca ds. Prawa Żywnościowego IGI FOOD LAW
Wszystkich, którzy zajmują się tematem stosowania i znakowania dodatków do żywności, jak też innych składników technologicznych (np. pochodzenia roślinnego), zapraszamy do udziału webinarze:
Tylko do 26 sierpnia RABAT 20%
SZCZEGÓŁY I FORMULARZ ZGŁOSZENIOWY
[1] Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011 z dnia 25 października 2011 r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności, zmiany rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1924/2006 i (WE) nr 1925/2006 oraz uchylenia dyrektywy Komisji 87/250/EWG, dyrektywy Rady 90/496/EWG, dyrektywy Komisji 1999/10/WE, dyrektywy 2000/13/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, dyrektyw Komisji 2002/67/WE i 2008/5/WE oraz rozporządzenia Komisji (WE) nr 608/2004 (Dz. U. UE. L. z 2011 r. Nr 304, str. 18 z późn. zm.).