powrót do Aktualności

Znakowanie żywności: Plant-based food – jak ją poprawnie oznakować?

11 maja 2021

 

WPROWADZENIE

Żywność bazująca na składnikach roślinnych, pozbawiona mięsa jest dziś niezwykle popularna i wszystko wskazuje na to, że trend ten pozostanie z nami na długo. Przyczyną są nie tylko aspekty zdrowotne, tj. zalety spożywania dużej ilości warzyw, owoców i innych składników pochodzenia roślinnego w porównaniu do diet bogatych w białko zwierzęce. Chodzi także o aspekty środowiskowe (szczególnie kwestia emisji CO2) oraz etyczne związane z przemysłową, intensywną hodowlą zwierząt.

Z resztą trzeba dodać, że aktualna polityka Komisji Europejskiej w zakresie rozwoju sektora spożywczego oparta jest właśnie o filozofię zrównoważenia, dobrostanu zwierząt i wspierania zdrowych wyborów żywieniowych konsumentów (m.in. diet bogatych w rośliny i uboższych w mięso).

Portfolio wielu firm branży spożywczej chcąc dotrzeć do konsumentów z grupy wegetarian czy wegan, których przybywa z dnia na dzień, rozszerza się więc o produkty tzw. plant-based. Aby mogły one bezpiecznie funkcjonować na rynku należy je właściwie (czytaj: zgodnie z przepisami) oznakować.

 

ZNAKOWANIE PLANT-BASED FOOD

W przypadku produktów roślinnych przygotowanie zgodnej z przepisami etykiety i zachęcającej komunikacji wymaga uważnej analizy przepisów i podejścia inspekcji.

Pierwsze trudności mogą pojawić się przy określaniu nazwy środka spożywczego. Jak wiadomo (case Tofu-Town[1]) konieczne jest unikanie nazw (oraz nawiązań do nich) zarezerwowanych w przepisach dla konkretnych produktów, np. nazw mlecznych (mleko, jogurt itd.). Oznacza to, że nie możemy mówić o „wegańskim jogurcie” czy „sojowym mleku”.

Kolejną ważną kwestią jest stosowanie tzw. nazw mięsnych (np. burger czy stek) dla produktów wegańskich, które bywa oceniane jako naruszające renomę produktów mięsnych i mylące dla konsumentów. Wygląda jednak na to, że posługiwanie się nimi nie będzie „odgórnie” zakazane w związku z niedawnym odrzuceniem przez Parlament Europejski stosownej poprawki do rozporządzenia 1308/2013[2] (choć zdania w PE były mocno podzielone).

 

Kłopotliwe bywa niekiedy ustalenie czy sformułowania: „odpowiedni dla wegan, odpowiedni dla wegetarian” mogą być użyte w znakowaniu produktu i czy nie naruszają przepisów (w Polsce mamy krajowe rozporządzenie w tym zakresie). Takie wątpliwości pojawiają się np. w sytuacji, w której składniki pochodzące od zwierząt faktycznie nie są zawarte w produkcie ani nie były używane przy produkcji, ale istnieje ryzyko ich śladowej, niezamierzonej obecności, o czym jest mowa na etykiecie.

 

Jakie zagadnienia warto przeanalizować opracowując oznakowanie?

  • Kiedy mam do czynienia z produktem plant-based? Czy musi być on w 100% roślinny?
  • Czy mogę stosować znak/grafikę wskazującą na wegański charakter produktu?
  • Czy produkt „100% roślinny” może zwierać wodę/ substancję dodatkową syntetyzowaną chemicznie jako składnik?
  • Czy określenie „bezmięsny” będzie odbierane jako „wegetariański”?

 

Należy wspomnieć, że dużą rolę w przygotowaniu skutecznej prezentacji takich produktów odgrywa rozpoznanie potrzeb i oczekiwań grupy docelowej. W tym celu warto sięgać po źródła naukowe.

Dla przykładu, World Resources Institute, w jednym ze swoich raportów[3] sprawdził, które określenia stosowane wobec żywności plant-based skutecznie zwiększają sprzedaż, a które nie przynoszą efektów. Głównym wnioskiem z ww. badania jest ten, że określenia „meet-free”, „vegan”, „vegetarian” czy „law-fat” nie są szczególnie efektywnym sposobem promocji żywności roślinnej. O wiele większy sukces sprzedażowy może przynieść odnoszenie się do:

  • pochodzenia produktu (które często wiąże się z określoną jakością), np. „Kubańska zupa z czarnej fasoli” zamiast „Niskotłuszczowa wegetariańska zupa z czarnej fasoli” lub „Garden breakfast” zamiast „Meet-free breakfast”
  • wrażeń smakowych, np. „Mild and Sweet Chickpea and Potato Curry” zamiast „Chickpea and Potato Curry”
  • konsystencji/tekstury/kolorystyki produktu (np. rozpływający się w ustach, chrupiący, kremowy, aksamitny itp.).

Oczywiście należy przy tym pamiętać o spełnieniu wymogów prawnych, jeśli takie mają zastosowanie, np. wynikających z deklaracji pochodzenia (kwestia podania pochodzenia składnika podstawowego, w określonych sytuacjach).

 

ZNACZENIE DLA FIRM

Wobec ogromnej różnorodności produktów roślinnych na rynku i rosnącej konkurencji pomiędzy nimi jedynym skutecznym sposobem na sukces produktu jest, oprócz przemyślanego składu, wyróżniająca się komunikacja skierowana do potencjalnych odbiorców. Komunikacja skuteczna, czyli bezpieczna (zgodna z przepisami), dopasowana do potrzeb, atrakcyjna i rzetelnie sprawdzona.

 

Autorka: Joanna Olszak, Doradca ds. Prawa Żywnościowego, IGI Food Consulting

 

 

Zobacz również: Znakowanie żywności: Alergeny pochodzenia zwierzęcego w produktach wegańskich

https://igifoodlaw.com/znakowanie-zywnosci-alergeny-pochodzenia-zwierzecego-w-produktach-weganskich/

 

 

 

[1] Wyrok Trybunału Sprawiedliwości z dnia 14 czerwca 2017 r. C-422/16
[2] Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1308/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. ustanawiające wspólną organizację rynków produktów rolnych oraz uchylające rozporządzenia Rady (EWG) nr 922/72, (EWG) nr 234/79, (WE) nr 1037/2001 i (WE) nr 1234/2007 (Dz. U. UE. L. z 2013 r. Nr 347, str. 671 z późn. zm.).
[3] https://www.wri.org/insights/its-all-name-how-boost-sales-plant-based-menu-items

 

Newsletter

Zapisz się do naszego newslettera, by otrzymywać regularne wiadomości.