Jaki wpływ na rynek Polski ma negatywna ocena Nutri-Score we Włoszech?

I znów głośno o Nutri-Score…Stosowanie logo systemu może wprowadzać w błąd i w efekcie stanowić nieuczciwą praktykę rynkową – o tym wniosku włoskiego Urzędu ds. Konkurencji i Rynku (AGCM)[1] mówi już cała branża. Na początku sierpnia urząd zakończył postępowanie wszczęte wobec 5 podmiotów potwierdzając, że oznaczenie Nutri-Score (wobec braku na etykiecie dodatkowych wyjaśnień) może być błędnie rozumiane przez konsumentów jako bezwzględna ocena zdrowotności danego produktu (o szczegółach pisaliśmy TUTAJ). Jednocześnie podkreślono, że System nie został formalnie przyjęty we Włoszech jako rekomendowany do wspierania konsumentów w podejmowaniu świadomych wyborów żywności, tak jak miało to miejsce w przypadku niektórych krajów unijnych (m.in. Francji, Belgii czy Niemiec).

Natychmiast nasuwają się pytania:

• Czy w Polsce można stosować Nutri-Score?
• Czy w Polsce mamy do czynienia z taką samą sytuacją jak we Włoszech?

WPROWADZENIE

Nutri-Score jest stosowany w wielu krajach, w tym także w Polsce. Zamieszczają go producenci i sieci handlowe, choć – podobnie jak we Włoszech – nie został on formalnie przyjęty przez nasz kraj. Polska do tej pory nie złożyła stosownej notyfikacji w tej sprawie do Komisji Europejskiej (KE)[2].

Dlaczego tak ważna kwestia, jak znakowanie wartością odżywczą na froncie opakowania nie jest uregulowana w sposób umożlwiający jednolitą informację dla konsumentów w całej UE?

Od 3 lat trwają prace nad zmianą rozporządzenia 1169/2011[3]. Aktualnie oczekujemy na rekomendację KE w sprawie oznaczania wartości żywieniowej na froncie opakowań, która ma być przedstawiona jeszcze w tym roku jako propozycja zmiany ww. rozporządzenia.

Przekazy komercyjne dotyczące żywności, stanowiące element jej reklamy, powinny być również zgodne z przepisami regulującymi uczciwą konkurencję oraz nieuczciwe praktyki rynkowe.

Niezależnie od decyzji, które zapadną odnośnie nowych obowiązkowych treści na frontach etykiet, zmiany nastąpią z uwzględnieniem kilkuletniego okresu przejściowego.

A skoro – jak uznał włoski AGCM – System może wprowadzać odbiorców w błąd, to czy nie należy zająć się tematem na poziomie unijnym już teraz? Podobne wątpliwości wyrażono w pytaniach parlamentarnych zadanych Komisji Europejskiej przez polskiego przedstawiciela Parlamentu Europejskiego w maju br. (szczegóły w NEWSLETTERZE IGI FOOD LAW – TUTAJ).  Na te i podobne pytania dotyczące Nutri-Score KE udziela dość szablonowych odpowiedzi wskazując, że oceniła jego zgodność z unijnym prawem i jednocześnie podkreśla, że:

• żadna dobrowolna informacja na temat żywności nie może być myląca i wprowadzać w błąd oraz
• to podmioty branży spożywczej są odpowiedzialne na zgodność z przepisami dot. informacji na temat żywności, a
• zgodność tę oceniają właściwe organy państw członkowskich.

I właśnie takiej oceny dokonał włoski Urząd w kontekście przepisów z zakresu nieuczciwych praktyk rynkowych.

Z drugiej strony…

Idea leżąca u podstaw Nutri-Score nie jest zła. Trzeba też docenić ogrom pracy włożony w opracowanie jego założeń i ich aktualizowanie. Niedługo powinny być wdrożone kolejne zmiany algorytmu[4], będącego „sercem” Systemu, mające na celu dostosowanie go do aktualnych zaleceń żywieniowych i założeń rozporządzenia 1169/2011 (w kwestii zawartości soli czy cukrów) oraz 1924/2006 (w kwestii wybranych oświadczeń żywieniowych). Nie ma w nich jednak – na ten moment – mowy o zmianie w sposobie komunikacji z konsumentem. A szkoda, bo to przecież właśnie jego dobru ma służyć system Nutri-Score.

ZNACZENIE DECYZJI URZĘDU WŁOSKIEGO DLA ŻYWNOŚCI NA POLSKIM RYNKU

• Jaki wpływ może mieć sytuacja we Włoszech na żywność wprowadzaną na rynek polski?
• Czy wycofać się ze stosowania Nutri-Score?
• Czy wstrzymać się z jego wprowadzaniem?

Kluczowe kwestie do rozważenia przy podejmowaniu decyzji odnośnie Nutri-Score na rynku polskim:

1. Dodatkowa informacja na froncie opakowania o wartości żywieniowej produktu (FOP) jest w Polsce aktualnie traktowana jako informacja dobrowolna.
2. Propozycja KE odnośnie modelu FOP na pewno pokaże kierunek potencjalnych zmian. Jednak od ogłoszenia propozycji do przyjęcia aktu prawnego i rozpoczęcia jego stosowania minie jeszcze kilka lat (2,3,4?).
3. Decyzja urzędu włoskiego nie ma bezpośredniego przełożenia na żywność wprowadzaną na rynek polski. Dotyczy to również żywności wyprodukowanej we Włoszech i sprzedawanej w Polsce (co wynika z ww. pkt. 1).
4. Na podstawie decyzji urzędu włoskiego można wyciągnąć wnioski pomagające zminimalizować uznanie jakiejkolwiek dodatkowej informacji o wartości żywieniowej produktu za wprowadzającą w błąd. Podstawę zarzutów decyzji AGCM stanowiło to, że zbytnie uproszczenie przekazu (oznaczenie literowe plus kolor) bez odpowiedniego wyjaśnienia, może spowodować, że komunikat w formie logo nie jest odbierany zgodnie z założeniami. Pojawia się zatem pytanie, czy dodatkowe wyjaśnienia na etykiecie mogą zminimalizować ryzyko zakwestionowania i czy stosowanie Nutri-Score dopuszcza takie wyjaśnienia? Czy będą one stanowiły element Systemu czy może kolejną, dobrowolną – jeszcze na tym etapie – informację o wartości żywieniowej.
5. Aktualnie w Polsce stosowanie systemu Nutri-Score wymaga oceny zgodności z:

• Rozporządzeniem 1169/2011, w szczególności jego art. 36
• Rozporządzeniem 1924/2006 (nie jest wykluczone, że logo N-S spełnia definicję oświadczenia)
• Przepisami dotyczącymi nieuczciwych praktyk rynkowych i naruszenia zbiorowego interesu konsumentów

Autorka: Joanna Olszak, Doradca ds. Prawa Żywnościowego IGI FOOD LAW

Jeśli masz pytania dotyczące znakowania wartością odżywczą, żywieniową, współpracujesz z dystrybutorem, który wymaga oznakowania Nutri-Score i potrzebujesz wsparcia w wyliczeniach lub chcesz przygotować produkty do nadchodzących zmian przepisów napisz do nas: igifoodlaw@igifoodlaw.com

[1]https://www.agcm.it/dotcmsdoc/bollettini/2022/29-22.pdf

[2] Sytuacja na dzień 9 sierpnia, w oparciu o system TRIS.

[3] Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011 z dnia 25 października 2011 r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności, zmiany rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1924/2006 i (WE) nr 1925/2006 oraz uchylenia dyrektywy Komisji 87/250/EWG, dyrektywy Rady 90/496/EWG, dyrektywy Komisji 1999/10/WE, dyrektywy 2000/13/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, dyrektyw Komisji 2002/67/WE i 2008/5/WE oraz rozporządzenia Komisji (WE) nr 608/2004 (Dz. U. UE. L. z 2011 r. Nr 304, str. 18 z późn. zm.).

[4] https://solidarites-sante.gouv.fr/IMG/pdf/maj__rapport_nutri-score_rapport__algorithme_2022_.pdf