Znakowanie żywności. Wartość odżywcza na froncie. Znaczenie dla stosowania oświadczeń – jakie opcje rozważa KE?

WPROWADZENIE

Realizując cele strategii od Pola do Stołu (Farm to Fork) Komisja Europejska pracuje nad zmianą przepisów podstawowego i najważniejszego aktu prawnego dotyczącego znakowania żywności, tj. rozporządzenia 1169/2011 w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności.

W ramach prac prowadzone są 4 badania skierowane do podmiotów branży spożywczej, stowarzyszeń branżowych, organów urzędowej kontroli żywności oraz konsumentów, w których może wziąć udział każda osoba lub firma, zainteresowana przedstawieniem opinii odnośnie planowanych zmian do rozporządzenia 1169/2011. Ankiety można wypełnić do jutra (18 marca 2022 r.).

Celem badania jest zebranie informacji od wszystkich zainteresowanych stron.

Pytania dotyczą kluczowych zmian rozporządzenia 1169/2011:

• Wprowadzenie obowiązku znakowania wartością odżywczą na froncie opakowań (tzw. znakowanie FoP – front of the pack i jego wpływ na możliwość stosowania oświadczeń zdrowotnych i żywieniowych,
• Zmiana zasad deklaracji daty minimalnej trwałości – w celu redukcji marnowania żywności (dodatkowe treści i grafika),
• Rozszerzenie listy rodzajów środków spożywczych objętych obowiązkową deklaracją pochodzenia produktu/składnika,
• Wprowadzenia obowiązkowej deklaracji wykazu składników i wartości odżywczej na etykietach napojów alkoholowych.

4 opcje FoP – która ma realne szanse na wprowadzenie? 

KE w następujący sposób opisuje rozważane opcje znakowania FoP wraz z odniesieniem do stosowania oświadczeń:

Opcja 1

• Podawanie na froncie opakowania informacji o ilości: Tłuszczu, kwasów nasyconych, cukrów, soli oraz energii w odniesieniu do porcji produktu, wraz ze wskazaniem % RWS

• Powiązanie z możliwością stosowania oświadczeń: Ustalone będą profile (tj. progi) dla: sodu, kwasów nasyconych, cukrów zawartych w 100 g/ml w danej kategorii żywności.

SKUTEK: oświadczenia można stosować tylko wtedy, gdy produkt spełnia wszystkie 3 profile (w odniesieniu do kategorii, do której należy, np. produkty mleczne).

Opcja 2

• Podawanie na froncie opakowania informacji o ilości: Tłuszczu, kwasów nasyconych, cukrów, soli oraz energii w odniesieniu do porcji produktu, wraz ze wskazaniem % RWS oraz z oznaczeniem kolorami (np. tak jak w systemie Traffic Lights)

• Możliwość stosowania oświadczeń: oświadczenia można stosować tylko wtedy, gdy:

Opcja A – każdy element wskazany na froncie ma kolor zielony

Opcja B – elementy wskazane na froncie mają kolor zielony lub pomarańczowy, przy czym kolor zielony musi być w przewadze

Opcja C – elementy wskazane na froncie mają kolor zielony i/lub pomarańczowy (nie ma znaczenia w jakiej proporcji)

Opcja D – elementy wskazane na froncie mają kolor zielony i/lub pomarańczowy, a także 1 element może mieć kolor czerwony – oświadczenia nie mogą dotyczyć tego czerwonego elementu.

Opcja 3

• Podawanie na froncie opakowania tzw. pozytywnego logo (jak np. obecnie z systemie Keyhole), jeśli produkt spełnia określone kryteria np. ilość tłuszczu, kwasów nasyconych, cukrów, soli, błonnika, zbóż pełnoziarnistych, owoców, warzyw itd. (zależnie od kategorii)
• Możliwość stosowania oświadczeń: tylko wtedy, gdy produkt spełnia kryteria i można go oznakować logo.

Opcja 4

• Podawanie na froncie opakowania wskaźnika ogólnej wartości żywieniowej produktu (np. litera – np. od A do E + kolor – od zielonego do ciemnopomarańczowego) wyznaczonej poprzez algorytm (bazujący na zawartości np. kwasów nasyconych, cukrów, soli, energii, białka, orzechów, strączkowych, owoców, warzyw, niektórych olejów itd., jak obecnie np. w systemie Nutri-Score)
• Możliwość stosowania oświadczeń tylko wtedy, gdy:

Opcja A – produkt otrzymał ocenę A lub B

Opcja B – produkt otrzymał ocenę A, B lub C.

Należy podkreślić, że ankieta daje możliwość wskazania preferowanej opcji (z opisanych powyżej) także jako znakowania dobrowolnego, a nie wyłącznie jako nowego obowiązku. Dlatego też każda z powyższych opcji ma wersję a – dobrowolną oraz b – obowiązkową.

Analizując niektóre pytania zawarte w ankietach do badań można odnieść wrażenie, że mają one na celu potwierdzenie zasadności odrzucenia wybranych opcji, które zostaną wskazane jako nieakceptowalne. Przedstawione 4 opcje stanowią tylko pierwszy szkic i na tym etapie rodzą wiele wątpliwości, które utrudniają ich ocenę (np. jakie konkretnie profile zostaną przyjęte lub kto będzie ustalał wielkość porcji i na jakiej zasadzie?).

ZNACZENIE DLA FIRM

Wszystkie wskazane wyżej zmiany rozporządzenia 1169/2011 będą niezwykle ważne dla całej branży, ponieważ w ich efekcie najprawdopodobniej konieczne będzie wprowadzenie zmian w oznakowaniu. Warto już teraz zapoznać się z tym, jakie możliwości rozważa Komisja i śledzić dyskusję na ten temat.

Wypowiedzenie się w ramach badań ankietowych umożliwia przekazanie KE poglądów na temat planowanych zmian, a przede wszystkich potencjalnych konsekwencji dla branży.

Autorka: Joanna Olszak, Doradca ds. Prawa Żywnościowego, IGI Food Consulting

Link do badań 

O znakowaniu w praktyce na przykładach będziemy dyskutować podczas webinaru 29 marca 

ZNAKOWANIE  ŻYWNOŚCI – prawo i praktyka

Wartość odżywcza, nutri-score, QUID, COOL, orzecznictwo, zmiany w przepisach